De aanvallen op de Saudische olie-installaties van afgelopen weekend hebben niet alleen de productie van de belangrijkste olie-exporteur ter wereld gehalveerd. De geraakte installaties zijn ook bedoeld om bij te springen als er elders in de wereld tijdelijk productietekorten zijn. Kortom: het zijn noodvoorraden.
Zaterdag werden twee grote olie-installaties van het staatsoliebedrijf Saudi Aramco geraakt door explosieven van drones of mogelijk raketten. Daarbij is om en nabij de 5 procent van de dagelijkse mondiale productie van ruwe olie getroffen. Olieprijzen stegen daardoor maandag met 1o procent.
De aanvallen leidden niet alleen tot een ernstige directe productieverstoring, maar raakten ook faciliteiten die dergelijke verstoringen van de wereldoliehandel moeten ondervangen, aldus persbureau Reuters.
Saudi-Arabië beschikt over verschillende olie-faciliteiten die niet operationeel zijn, maar die klaar staan om te gaan werken zodra lage productieniveaus elders dat eisen. Volgens Reuters is dit overigens dermate duur dat geen enkele ander olieland dit zo doet.
Voordat de installaties beschadigd werden, had Saudi-Arabië een reservecapaciteit 2,27 miljoen vaten ruwe olie per dag, aldus Reuters.
Vergelijkbare back-up-faciliteiten van andere landen, zoals Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten, hebben volgens het persbureau een capaciteit van slechts 940.000 vaten per dag.
Die landen zouden nu hun back-up-installaties aan kunnen zetten om de dip op te vangen, maar het is bij lange na niet genoeg. En dit maakt de oliemarkt kwetsbaar voor politieke, sociale en economische disruptie in olieproducerende landen.
Onder normale omstandigheden produceert Saudi-Arabië zo'n 10 miljoen vaten olie per dag, zo is te zien in onderstaande grafiek van databureau Statista.
Een belangrijke vraag is of andere grote olielanden kunnen bijspringen, mocht dat nodig zijn. Minister Suhail al-Mazrouei van Energiezaken van de Verenigde Arabische Emiraten zei maandag: "We hebben reservecapaciteit, er zijn hoeveelheden waarin we direct kunnen voorzien."
Iran kan ook meer olie produceren, maar dat land kan niet méér exporteren als gevolg van de door de VS opgelegde sancties.
President Donald Trump zei zondag opdracht te hebben gegeven voor de inzet van 's lands strategische oliereserves "als dat noodzakelijk blijkt" om "de markten goed voorzien te houden." De VS heeft om en nabij 630 miljoen vaten ruwe olie als strategische reserve.
Ook veel andere landen hebben olievoorraden die ze kunnen aanspreken, bericht Reuters, maar dit is alleen voor de korte termijn.
Het langetermijneffect van de aanvallen van afgelopen weekend op olieprijzen en de leveringszekerheid is onbekend. Analisten zeggen dat dit afhangt van de ernst van de schade, het risico op nieuwe aanvallen en problemen in andere olieproducerende landen.
Voorlopig is er genoeg ruwe olie beschikbaar. Oliespecialist Christyan Malek van zakenbank JPMorgan noemt de markten "kolossaal overvoerd."